Уул толгодыг даван алс холын нутагт

Нэг веекэндээрээ Монголын тухай сайхан талаас нь гаргасан баримтад кино үзээд ихэд баяссан билээ. Эх нутгийн минь талаар кино биш ч гэлээ, Монгол гэдэг төрх сайн талаасаа үзэгдсэнд, дээр нь их олон хүнд кино таалагдсанд маш их олзуурхлаа. Үнэндээ танай Монголын тухай кино, үзсэн үү, үзэх үү ... жаахан хулгаж байж үздэг юм. Чих халууцуулах нь ч элбэг шүү. Кинонд гарсан үйл явдлыг дэлгэрүүлж ном бичиж буй нь ирэх жилд хэвлэгдэх гэрээгээ хийгээд урьдчилгаа төлбөрөө авчихсан гэнэ. Шинээр хэвлэгдэх номыг уншигчдын илэрхийлсэн хүсэлт, ном хэвлэгдмэгц худалдаж авах урьдчилсан захиалгаар нь ном борлуулагч нар жагсаалт гаргаж судлаж байдаг. Ирэх оны ийм жагсаалын эхний 10-т сар бүр тогтмол явж байгаа юм байна. Ингээд тус киноны талаар Борчулууны бичсэнийг блогчидтой хуваалцая.

* * *

Хөрш айлын маань эмээ Жойс Хюлэтт энэ жилийн “Үнэн ба Худал” хэмээх баримтат киноны наадамд Монголын тухай кино гарах юм байна гэж хэлсний дагуу тэр киноны нэрийг хайгаад ололгүй хэд хонолоо. Амралтын өдрийнхөө өглөө кино наадмын хөтөлбөрийг нааш цааш эргүүлэн нэлээд хайгаад хаахын завдал дээр морь унасан хүмүүсийн зурагтай бяцхан танилцуулга нүдний үзүүрт торлоо. Ахиулан анхааралтай уншвал нөгөө кино яг мөн байлаа.

“Уул толгодыг даван алс холын нутагт” (Over the Hills and Far Away) хэмээх баримтат кинонд аутизм гэдэг аюулт өвчтэй Америк хүү Монгол нутагт очиж бөө нараар эмчлүүлсэн тухай гарна хэмээн бичжээ. Жойс надад бүтэн нэрийг нь бус “Алс холын нутагт” гэж хэлсний дагуу киног эрээд олохгүй байсныхаа учрыг оллоо. Киноны хуваарийг хартал ердөө хагас цагийн дараа Миззурийн Коламбиа хотод болж буй баримтат кино наадамд сүүлчийн удаа гарах байлаа. Яаран гараад Блу Ноүт хэмээх жижиг театрт очтол ашгүй билет нь дуусаагүй байж энэ киног үзэх боломж тохиолоо. Зургаа дахь жилдээ зохиогдож буй “Үнэн ба Худал” кино наадам жил ирэх тутам олон хүний анхаарлыг татаж газар газрын онц сонирхолтой баримтат киног үзэх гэж олон мянган хүн цугларч байгаа тухай сүүлийн хэдэн өдөр сонин хэвлэлээр гарч байсан нь Миззурийн Их сургуулийг бараадан баригдсан зуу гаруй мянган хүнтэй Коламбиа хотын төвийн хөл хөдөлгөөнөөс ил байлаа. Өмнөх орой нь Голын хүн гэдэг Слований усанд сэлэгчийн тухай сонирхолтой киног үзэх гэж цаг гаруй хүлээсний хажууд Монголынхоо тухай киног үзэх билетийг хурдан авсандаа олзуурхан орлоо. Ноднин зун Монгол яваад ирсэн эндэхийн Их Сургуулийн хэд хэдэн профессор, бас хажуу айлын маань эмээ тэр киног үзэхээр очсон харагдав. Баянхонгор аймагт Энх Тайвны Корпусын шугамаар очиж ажиллаж байсан Америк гэр бүлийнхэн биднийг хажуудаа суухыг урилаа.

Америкийн нэгэн гэр бүл, зургаан настай хүүтэйгээ хамт морь унан Монгол нутгаар аялж байгаагаар кино эхэлнэ. Америкийн Техасын нэгэн Их Сургуулийн сэтгэл зүйн профессор эмэгтэй Кристин, түүний нөхөр Англи гаралтай олон улсын сэтгүүлч, хүний эрхийн төлөө тэмцэгч залуу Руперт хоёр Энэтхэгт ажлаар яваад танилцаж, удахгүй гэр бүл болно. Жаргалтай хос Техас нутагт суурьшин хөөрхөн хүүтэй болно. Гэвч тэдний жаргалтай амьдрал удалгүй хүү Рованы аюултай өвчин аутизмыг тойрсон зовлонгоор солигдох нь үнэхээр өрөвдөлтэй. Америкт үй түмэн хүүхэд, тэдний эцэг эхчүүдийг шаналгаж буй сэтгэл мэдрэлийн гаралтай энэ өвчин Руперт, Кристин хоёрын аргыг барагдуулна. Ямар ч хүүхэдтэй тоглохгүй, эцэг эхийнхээ нүүр рүү ч бараг эгцэлж харахгүй, учир нь олдохгүй уйлж хашгирах бяцхан хүү гагцхүү морь унахаараа л тайвширч байгаа нь аавынх нь анхаарлыг татна. Өмнө нь дэлхийн олон орноор аялсан Руперт бөөгийн аргаар янз бүрийн өвчин эмнэж байгааг харж байсан тул хүүгээ эмчлэх аргыг эмч нарын өгч байгаа олон эмнээс илүүгээр горьдлоготойд тооцон судална. Ингээд тэр хүүгээ эмчлүүлэхэд морь унан давхиж, бөө мөргөлөөр мөргөх нь хуулиараа хамгаалагдсан цорын ганц орон Монгол руу гэр бүлээ авч явахаар шийднэ. Монголд бөө нарын цугларалт дээр очин хүүгээ бөөлүүлсний дараа ер бусын үйл явдал тохиолдож Рован хүү, тэдний газарч орчуулагч монгол залуугийн хүүтэй тоглож эхэлнэ. Цааш тэд мориор ядарч зүдрэн аялж Хөвсгөлийн тайгын хамгийн алдартай бөө дээр очно. Ингэж уул толгодыг даван алс холын нутагт аялсны эцэст Рован хүүгийн бие эрс сайжирч, хүүхдүүдтэй тоглон, биеэ даадаг болоод буцаж ирнэ.

“Энэ кино үр хүүхдийнхээ эрүүл мэндийн төлөө бууж өгөлгүй тэмцэж буй эцэг эхчүүдийн тухай кино. Өөрийн гэр бүлийн зовлонгийн тухай бидэнд илэн далангүй нээж, надаар зураг авахуулсан Руперт, Кристин хоёрт би их талархаж байна” хэмээн киноны найруулагч Мишел Скот киноны дараа ярилаа. “Яг үнэнийг хэлэхэд би Рованыг ингэж эдгэрч сайжирна гэж огт бодоогүй. Миний кино аутизмтай хүүгээ эмчлүүлэх гэж яваад үр дүнд хүрэлгүй ирж буй гэр бүлийн тухай кино болно гэж бодож байсан” хэмээн тэр үзэгчдийн асуултад хариулж байв. Монгол явахаас өмнө Рован хүүг эцэг эх нь 45 минутаас илүү өөр хүнтэй үлдээж чаддаггүй байсан бол сая энэ киноны Сан Данс кино фестивалийн нээлтэд орохоор 12 хоног орхиод ирсэн гэнэ. Рован хүү бүрэн эдгэрээгүй ч одоо хөрш айлынхаа хүүхдүүдтэй тоглон, сургуульд явж, уншиж сурч байгаа хэмээн найруулагч залуу хуучиллаа.

Уул толгодыг даван алс холын нутагт хэмээх энэхүү сонирхолтой кино удахгүй Америк даяар кино театруудаар гарах юм байна.

Я.Борчулуун
Коламбиа, Миззури