Өнөөдөр сонин Нью-Йорк Таймсийг араасаа дагуулчихлаа, хөөрхий

Монгол Ньюсийнхэн сонингуудынхаа онлайн уншигчдаас төлбөр нэхдэг болоод нэлээд удаж байгааг гадаадад байгаа олон монголчууд сайн мэддэг. Өнөөдөр сонины анхны дугаараас эхлэн тэнд холбогдож асан нэгний хувьд, мөн уг сониныг 1996 – 97 онд анхлан онлайн хэлбэрт оруулж интернэтээр төлбөргүй гаргах ажлыг амжуулж явсны хувьд, өдгөө ч тэндээ хүчин зүтгэж буй найз нөхөдтэйгөө үе үе онлайн “уулздагийн” хувьд, эх орныхоо үйл явдал, мэдээ сэлтийг үнэн мөнөөр нь илэрхийлчих мэдээлэл цагт нь алс холоос шуурхай авч байхыг хичээдгийн хувьд ийнхүү төлбөртэй загварыг нь жаал буруутгадаг. Гэхдээ шийдвэр гаргагч нарын үйл ажиллагааг дэмжиж, онлайн захиалагч нэмж олоход нь хэрээрээ тусална аа, тусална.

Англиар халтар хултар мань ч Нью-Йорк Таймсийг мөн л амтархан гарчиглачих санаатай. Ялангуяа тэр мэдээллийн технологийн ( Circuit) булангаас салахгүй шүү. Мэргэжлийн бус хүмүүст зориулж нарийн технологи, мэргэжлийн ойлголтуудыг тун энгийнээр тайлбарлан бичиж чаддагт нь үнэхээр “атаархана” гээч. Маний мэргэжил байтугай ер нь бүх сэдвээр нийтлэгдсэн бичлэгүүд нь хэл сурч байгаа хүнд маш их өгөөжтэй шүү, өөр нэг ч сонин энэ хэмжээнд нийтлэл гаргахгүй, жинхэнэ сонгодог сэтгүүл зүйн хэлбэр хэмээн Мизурийн сэтгүүл зүйн сургуулийн профессор хэлж байхыг дуулсан нь мөн илүүтэй нөлөөлсөн байх аа. Цаасан хэлбэрээр төлбөртэй авч уншихаас гадна онлайнаар түрүүлээд үнэгүй харчихдаг нь элбэг.

Өнгөрсөн долоо хоногт дээрх хоёр сонины хувьд нэгэн ижил зүйл бий болсон нь Нью-Йорк Таймс сонины онлайн хэлбэр нь төлбөртэй болчихлоо, хөөрхий. Монгол Ньюсийн Өнөөдөр сониноос халдвар авчихаж дээ. 2011 оны нэгдүгээр сарын нэгнээс эхлэн төлбөр авна гэдгээ зарлачихлаа. Энд нөгөө “бандан тас” гэдэг чинь жинхэнэ биелдэг газар ч энэхүү шийдвэр буцахгүй дээ. Энэхүү мэдэгдлийн эхний үр дүн Нью-Йорк Таймс компанийн хувьцаа 39 цэнтээр унах шив дээ.

Ийнхүү онлайн хувилбар нь төлбөртэй сонингууд үе үе гарч ирж байсан бөгөөд амжилттай хэрэгжиж хэвшсэн нь өдгөө алга л байна. Жишээ нь, Их Британийн алдарт Таймс сонин нэгэнтээ онлайн хэлбэрээ төлбөртэй болгосны дараа дэлхий даяар алдартай нийтлэлчдийн хамрагдах хүрээ, үнэлгээ эрс буурч буй шалтгаанаар төлбөргүй болсон нь саяхан санагдах ч аль дээр 2005-2007 оны үе. Дашрамд дурдахад, 2002 онд Мизурийн сэтгүүл зүйн сургуулийн нэгэн Монгол оюутан мастерын судалгааны ажлаа онлайн бизнес моделиор хийх хүсэлт гаргахад дэмжих профессор олдоогүй л юм. Удирдагч багш нарын нэг нь модель олчихвол Билл Гэйтс, нийтэд зарлуулсан цаас бичүүлэлгүй шууд маш өндөр үнээр худалдаж авна даа, чи ч баяжих нь ээ хэмээн тоглож байв. Энэ нь нөгөө алдарт нэгдэл гээд байдаг Америка Онлайн СиЭнЭнийг худалдаж авч байхтай ойролцоо үе юм. Өдгөө түүх л болж өнгөрчээ, хөөрхий. Нээрээ, мэдээллийн онлайн хэрэгслийн бизнес моделийн тухай нэлээд олон оронтой тоотой санхүүжилт бүхий судалгааны сураг Мизурийн сэтгүүл зүйн сургууль хавиас саяхан гарч байсан шүү. Нэг ойрмогхон тэр хавиар эргэлдвэл өмнө өгүүлсэн сонирхолгүй судалгааны санал найман жилд хэрхэн хэрэгтэй эд болж хувирсан талаар лавлая байз.