“Зуны лекц - 2010”: Нэтворкинг буюу танилын хүрээлэл

Хэдэн жилийн тэртээ АНУ-н санхүүжилттэй нэгэн төслийн хүрээнд Монголын авилгын талаар тайлан бичигдэж, энэ хавиар сүрхий яриа болсон юм. Англиар бичигдсэн уг тайланд “танил тал” хэмээн оруулгагүйгээр хэрэглэсэн нэр томьёон дор манайхны жаал будлианыг овоо гаргасан байж билээ. Үндсэн санаатай жаал санал нэгдсэн боловч яг үнэндээ бидний сэтгэхүй, уламжлал, соёлын ойлголтыг чамгүй ороож эсэргүүцсэн санагдсан тул уг тайланг ашиглан энд тэнд Монголын авилгал хэрээс хэтэрсэн, тэнд бүх асуудал зөвхөн танил тал, арын хаалгаар бүтдэг хэмээн хэлж, ярьж, бичдэг америкчуудтай хэдэнтээ тулж билээ. Багагүй цаг зарцуулж, цөөнгүй имэйл, факс, захидлын ард гарч нэгдсэн ойлголтод хүрч, миний танилын хүрээ тэднээр, тэдний нэтворкинг надаар өргөжиж, товчоор бид чамгүй сайн найз нөхөд болсон.

Хамт олонч үзэл санаатай, элгэмсэг зантай Монголчуудын хувьд гэр орныхон, хамаатан садан, найз нөхөд гэдэг их чухал шүү дээ. Хувь хүний үзэл дээр тулгуурласан нийгмийн тогтолцоотой харьцуулахад энэ танил тал нь авилгыг өөгшүүлж болох хэдий ч бүхэл бүтэн ард түмний сэтгэлгээ, соёлыг үгүйсгэж, тэр чигээр нь өөрчилж шинэчилнэ гэж болохгүй. Энэ талаар давхар стандарт (double standard) хэмээх ойлголтыг өргөн авч үзэх хэрэгтэй. Та бүхэн манай орны байдлыг сайтар мэдэрч, нүүдэлчдийн үе дамжиж ирсэн сэтгэлгээг ойлговол сайн хэмээн маргаж, хэлэлцсэн ухаантай. Үнэндээ эд нарт бас нэтворкинг гэсэн ойлголт байдаг, коунтри клаб (country club) хэмээн хүрээлэл бий шүү дээ. Дээр нь рекомэндэшион буюу тодорхойлолтоос хамаг хувь заяа шийдэгдэх нь бий. Мэддэг, таньдаг, найддаг нэгний санал ихээхэн нөлөөлдөг гэх мэтээр манайхны “Танилтай хүн талын чинээ” үг жинхэнэ биеллээ олдог газар. Энэ нь эдэнд хөгжил авчирдаг, найдвар төрүүлдэг, харин манай танилын хүрээлэл бол эсрэгээр байдаг байж болохгүй биз дээ.

Танилын хүрээлэл гэсэн уг ойлголт Зуны лекцтэй хэрхэн холбогдов, яагаад лекцийн талаар өгүүлэхдээ үүнийг бичив гэхээр санаачлагч бидний олон зорилгын нэг нь оролцогчдын танилын хүрээллийг өргөтгөх явдал байсан. Лекцийн вэбсайтны Боломж буланд “Оролцогчид нь хэн байх вэ?” гэсэн асуулт тавиад жагсаалтаар хариулснаа “Өдгөө барууны орнуудад их яригдаад буй networking гэгч ойлголт буюу танилын хүрээгээ тэлэх боломж бий болж буйд та өөрөө хамрагдаж, шинэ боломж олох юм” хэмээн дүгнэсэн билээ. Ингээд 250 гаруй сонсогчид, зохион байгуулагчид, лекторуудаас олон нь хоорондоо танилцаж, анд, найз, хамтран зүтгэгч, багш/оюутан, ажил олгогч, итгэлт ажилтан зэргээр ирээдүйн харилцааны суурь тавьсан гэдэгт итгэлтэй байна. Улс орны хөгжил дэвшилд хүний хүчин зүйл хамгийн нөлөөтэй бол хүмүүний хөгжилд багийн, хамтын хүч үнэлж баршгүй их хэрэгтэй биз ээ.

Бизнесийн (business networking), сошиал (social networking), хувь хүний (personal networking) танилын хүрээний талаар энд их яригддаг юм. Эдгээр ойлголтыг лекцтэй холбож товч тайлбарлая. Лекцийг ивээн тэтгэсэн, дэмжсэн, мэдээллийн түншээр ажилласан олон байгууллага, бизнесийг өмнө дурдсан билээ. Эдний дийлэнх нь лекцийн зохион байгуулагч Цахим мэдлэг ТББ-н бизнесийн хүрээнийхний хэсэг юм. Цахим сургалт нэвтрүүлж, мэдлэгийн менежмент хийдэг байгууллагын хувьд цахим сургалтын кампус байгуулж, цахим сургалт хэрэгжүүлэх ур чадвар олгох сургалтууд онлайнаар зохион байгуулж, Монголын их дээд сургууль, бизнесийн болон төрийн бус байгууллагуудын сургалтын албадын 100 гаруй багш, мэргэжилтнүүдийг сургаж төгсгөсөн зэргээр ашгийн бус үйл ажиллагаа эрхэлнэ гэдэг нь гадаад дотоодод бизнесийн чамгүй хүрээлэл үүсгэж чадсаны үр дүн биз ээ.

Лекц зохион байгуулах талаар цахим өртөөгөөр хэлэлцэгдэж байх үед Цахим Өртөө холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн, ЮуЭсАй компанийн Ц.Буянцогтоо анд 100 ам доллароор ивээн тэтгэхээ илэрхийлсэн юм. Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороон дээр өндөр технологийн талаар нэгэн семинарт суугаад орой нь андтай нүүр тулан танилцаж, санаа нийлэн ярилцаж, санал нэгдэн хөөрөлдөж, жаал шар айраг зооглов. Нэг их олон хонолгүй анд уруу залгаад, “гар бариад бугуй барина” гэх явдал болж, чи хөө нөгөө зуугаа нэмээд нэг лекц даачих, Онолт андын лекцийг ивээн тэтгэгч хэрэгтэй байна, шинжлэх ухаан технологийн хөгжлийн талаар ярих нь танай үйл ажиллагаа, чиний хүсэл мөрөөдөлд яг таарна хэмээв. И.Цэрэн-Онолт доктор тун идэвхтэй цахим өртөөчин төдийгүй, холбооны гишүүн, мөн лекцийн өмнөхөн гадаадад буй Монголчуудын анхдугаар чуулганд Буяагийн хамтаар салбар хуралдаанд илтгэл хийсэн бөгөөд тэд эртний онлайн (social) танилууд. 1999 онд байгуулагдсан цахим өртөө давгүй сошиал танилын хүрээг үүсгэсэн нь эндээс харагдана. Мөн энэ явдал сошиал танилын хүрээний давгүй жишээ ч биз.

Оюутан цагаа хамтдаа өнгөрөөж, халбага ногоотой шөлөө хуваалцаж байсан алтан сайхан найзуудтайгаа хөгжилтэй явдлаа санан дурсаж, өнөөгийн ажил, амьдралаа хуваалцан хэлэлцэж, яриа өрнүүлж Майхан толгойн зусланд суух нь ээ, бид бүгд их дээд сургуульд дахин суралцаж шинэ мэдлэг олжээ. АНУ, Солонгосын доктор тус бүр нэг, магиструуд гэхэд АНУ-с гурав, Тайванаас нэг, дээр нь мэргэжлээрээ Японд найман жил ажилласан нэг, АНУ-д 10 гаран жил ажиллаж буй хоёр гээд … сайхан хамт олон ширээ тойрон суугаад нэг мэдсэн лекцийн талаар ярилцаж байна аа. Эндээс лекцийн хоёр дэмжигч гарч ирсэн бөгөөд үүнийг мань хувь хүний танилын хүрээний сайн жишээ хэмээн бодож байна.