Хуулиар үргэлжүүлэн зориглохуй

За бурхангүй газрын бумба галзуурсаан. Өнөөх чинь ахиад нөгөө power point-тоо нээгээд унасан шүү :-). Уул нь энд Америкт хуулиар сургууль ном дүүргэсэн монгол найз олонтой хүн л дээ би чинь. Ди Сид Ганзориг ах мастер хийсэн, одоо өөрийнхөө хуулийн компани байгуулаад зүтгэж явна. Блуумингтонд Эрдэнэболд удахгүй хуулийн мастер болох нь. Сакрамэнтогийн Амараа ч бас л хуулиар ном дүүргэсэн хүн. Энүүхэн хажууд Сэйнт Лоуст Давка дүүхүү мастер гээч болчихоод одоо хуулийн компанид ажлаад л үргэлжлүүлээд ном эргүүлж хуульч болчих санаатай. Тэднээс асууж лавласангүй өөрөө л дур мэдэн бураад эхэллээ. Оршилоо өндөрлөж, хуулийнхаа мэдлэгийг дээшлүүлэхээр та нартай цугтаа жаал үзэе дээ! Аливааг сурах, ойлгож авахад хань хэрэгтэй юм аа, тэгэхгүй бол ганцаардаад сурдаггүй юм байна.

Өмнө нэгдсэн улсын хэрэг таслах шүүхийг товч тайлбарлаад зогссон юм байна. Одоо давж заалдах шүүхийн талаар жаал бүлтрэе. Нэгдсэн улсын давж заалдах шүүхийг тойргийн дамж заалдах шүүх ч гэж нэрлэдэг гэнэ. Нийт нутаг дэвсгэрээ 11 тойрогт хуваагаад дээр нь Ди Си-г нэг тойрог, Нэгдсэн Улсын тойрог гэж бас нэг тойрог нэмээд нийт 13 тойргийн шүүхүүд байдаг юм байна. Миний амьдардаг Миззури муж наймдугаар тойрогт хамрагдана. Аргамаг Инкорпоратэд бүртгэгдсэн Иллиной муж долдугаар тойрогт багтана.

Тухайн тойргийн шүүх нь өөрийн тойрогт хамаарах дүүргийн шүүхийн шийдвэрийг авч хэлэлцэнэ. Ихэнх тохоилдолд тухайн тойргийн бүх шүүгчид бус гурван шүүгчийн бүрэлдхүүнтэйгээр хэргийг хэлэлцдэг гэнэ. Чухал ач холбогдолтой хэргийг бол мэдээж бүх шүүгчид хуралдаж хэлэлцэнэ. Үүнийгээ en banc гэдэг юм байх. За нөгөө мэргэжлийн бус нь энд харагдаад уналаа, энэ үгийг орчуулж барсангүй.

Давж заалдах шүүх хэргийг хэлэлцээд гурван төрлийн шийдвэрийн нэгийг гаргана.
1. Дүүргийн шүүхийн шийдвэрийг зөвшөөрнө. Энэ нь дүүргийн шүүх асуудлыг алдаагүйгээр зөв шийдсэн гэж үзээд өмнөх шийдвэрийг хэвээр үлдээнэ.
2. Дүүргийн шүүхийн шийдвэрийг үл зөвшөөрч, үгүйсгэсэн шийдвэр гаргана. Энэ нь дүүргийн шүүх асуудлыг авч хэлэлцэхдээ алдаа гаргасан гэж үзээд шийдвэрийн зарим нэг заалт, заримдаа бүх шийдвэрийг хэрэгсэхгүй болгож болно.
3. Дүүргийн шүүхийн шийдвэрийг үл зөвшөөрч, хэргийг дүүргийн шүүхэд буцаан дахиж хэлэлцэх шийдвэр гаргана.

Нэгдсэн улсын системийн гурав дахь бөгөөд хамгийн дээд хэсэг нь АНУ-н дээд шүүх. Дээд шүүх нэг ахлах шүүгч, найман туслах шүүгчээс бүрдэнэ. Дээд шүүх нэгдсэн улсын давж заалдах шүүхийн хэргийн авч үзэхээс гадна нэгдсэн улсын хэмжээнд хэлэлцэгдэх боломжтой мужийн системээр яваа хэргийг ч хэлэлцэж болно. АНУ-н дээд шүүх нь Үндсэн Хууль болон нэгдсэн улсын хуулийн хамгийн эцсийн шийдвэр гаргагч юм. Монголоор бол нөгөө "Үндсэн хуулийн цэцийн дээр зөвхөн хөх тэнгэр л бий" гээчтэй ижил юм уу даа. АНУ-н дээд шүүхийн шийдвэрийг хэнбэгуай ч дагана, мөрдөнө. АНУ-д Ерөнхийлөгч ч АНУ-н дээд шүүхийн шийдвэрийг өөрчилж чадахгүй. Цорын ганц арга байгаа нь Конгресс Үндсэн Хуулиа өөрчлөх, гэхдээ хүрд эргүүлэх ийм боломж АНУ-н түүхэнд хэзээ ч гарч байгаагүй гэнэ. АНУ үүсэн бүрэлдэх үеийн анхдугаар Үндсэн Хууль одоо хүртэл өөрчлөлтгүйгээр мөрдөгдөж байна. Нэмэлт тайлбар, тодотгол бол хийгдсээн хийгдсэн.

Маргалдагч талууд writ of certiorari (за бас л мэдлэг дутаад орчуулж барсангүй шүү!) гээчийг олгохийг дээд шүүхээс гуйдаг юм байна. Ердөө 3-5% нь үүнийгээ авдаг гэнэ шүү. Бусад нь будаа, өмнөх шатны шүүхийн шийдвэр хэвээр үлддэг юм байх. Энэ айхтар зүйл зөвшөөрөгдвөл доод шатны шүүхэд асуудлыг дахин хэлэлцэх шийдвэр очиж буй болохоос дээд шүүх өөрсдөө асуудлын шууд эсрэгээр нь шийдэж хэргийн хувь заяг эргүүлж буй хэрэг бус юм байна.

Дээд шүүхийн шүүгчдээс ядаж дөрөв нь тухайн хэрэг Үндсэн Хуулийн чухал заалттай холбоотой гэж үзвэл л хэрэг доод шатны шүүхэд буцдаг их нарийн шалгууртай юм байна.

За дараа нь мужийн системийг тайлбарлая. Одоодоо ингээд хаваасаг. Нөгөө power point дундаа ч ороогүй байна шүү, за зүгээр ээ, цөмөөрөө үзээд дуусамз. Уул нь би чинь хоёрхон цаг л сонсоод өнгөрсөн юм. Хоолтойгоо холиод нэг л идчихвэл ингээд мөддөө сэргэхгүй, эргээд ч хуудас эргүүлээд л толгой гашлаад байх юм даа. "Цагийн юмийг цагт нь давтаад тогтоож авахгүй дээ, энэ хүүхдүүд үү. Нэг чихээр ороод нөгөөхөөр нь нэг л гарчихвал буцаад олддоггүй юм ш дээ" гэж өвөө минь их сургасан даа, уул нь. Муу л ач юм даа би, хм! Засарна аа ...