Одоо шүүхийн харьяалалын тухай үзье. Аливаа зөрчил, асуудал шүүхэд хүрч хэлэлцэгдэхийн өмнө хэдэн болзлыг хангах ёстой. Хамгийн түрүүнд шүүхийн харьяалал гэсэн ойлголтын нөхцөл болзлыг хангана.
Повер пойнт файл jurisdiction гэсэн ойлголт агуулсныг энд шүүхийн харьяалал хэмээлээ. Хуульч Ганзориг ахаас лавлаж, будаа идсэнээр ийнхүү орчуулсан нь энэ. Түүнээс эхэндээ энэ jurisdiction гээч нь шүүх өөрөө ч юм шиг, шүүх үйл ажиллагаа ч юм уу ... нэг л ойлгохгүй мэргэжлийн бус нь харагдаад цааш нь бичихээс халширсан даа.
Шүүхийн харьяалал нь тухайн хэргийг сонсох, шийдвэр гаргах үндэс болох юм байна. Хүн болон аж ахуйн нэгжтэй холбоотойгоор үүсэх шүүхийн харьяалалыг personam jurisdiction буюу хувийн харьяалал гэдэг юм байна. Хувийн хэрэг үүсгэж болохгүй үед өмчийн харьяалал буюу rem jurisdiction үүсдэг.
Ерөнхийдөө тухайн мужийн дотор газарзүйн тодорхой хязгаарт шүүх асуудлыг харьяалж шийддэг ч зарим үед тухайн мужаас гаднах оршин суугчийг хамруулдаг. Аж ахуйн нэгжийн хувьд бүртгүүлсэн муж, төв оффис байрлах муж болон үйл ажиллагаа эрхлэж буй мужуудын хүрээний шүүхэд хамрагдаж болно.
Сэдэв агуулгаас хамаарсан харьяалал гэсэн ойлголт байна. Энэ нь ямар шүүх ямар хэргийг хэлэлцэж болох зааг хязгаарыг тогтоож өгдөг. Нэгдсэн улсын болон мужийн системийн шүүхүүд ерөнхий (хязгаарлалгүй) болон хязгаарлагдмал харьяалалын шүүхээс тогтоно. Ерөнхий харьяалалын шүүх өргөн хүрээнд хэргийг авч хэлэлцэж чадна. Мужийн шүүх болон нэгдсэн улсын дүүргийн шүүх ийм ерөнхий харьяалалтай ангилалд хамрагдах жишээ болж чадна. Дампуурлын шүүх нэгдсэн улсын системийн хязгаарлагдмал харьяалалтай жишээ юм. Хуулийн дагуу дампуурах үйлдлийг зөвхөн уг шүүхэд шийдвэрлэг бөгөөд уг шүүх өөр төрлийн хэрэг авч хэлэлцэхгүй.
No comments:
Post a Comment